علف هاي هرز

شيوه هاي اقتصادي مربوط به تخصيص بهينه منابع كمياب، با هدف به حداكثر رساندن سود در يك نظام پايدار و سازگار با محيط زيست مي باشد. با استفاده از تجزيه و تحليل اقتصادي مي توان، نياز به كنترل يا عدم نياز به كنترل علف هاي هرز را مشخص نمود. تاكنون روش هاي متعدد تجزيه و تحليل اقتصادي كه ويژه مديريت علف هاي هرز هستند، گسترش يافته اند (آوند و همكاران، 1987؛ جونز و مد، 1997).

روشهاي زراعي منحصر به فردي براي سركوب و مهار علف هاي هرز وجود دارد اين روشها، با توجه به اثرات متقابل پيچيده بين گياهان زراعي و علف هاي هرز، كه اغلب به شدت تحت تاثير عوامل زيست محيطي قرار مي گيرند، متغير مي باشد. به عنوان مثال، كاشت گندم پاييزه در رديف هاي باريكتر فقط باعث كاهش زيست توده علف هرز، علف پشمكي چاوداري (Bramus secalinum) در 60% موارد شده است (كاسلني و همكاران، 1991). كاپلر و همكاران (2002) گزارش كردند كه در گندم پاييزه افزايش مقدار بذر مصرفي، فقط در 50% موارد توانست زيست توده علف هرز جو هرز (Aegilops cylinrica) را كاهش دهد.

محصولات زراعي برخي از تداخل هاي علف هاي هرز را مي توانند تحمل نمايند و در نتيجه يك سوال كليدي وجود دارد و آن دانستن زماني است كه بايد علف هاي هرز كنترل شوند. اودوناوان و همكاران (1985) بصورت مستند اعلام نمودند كه وجود 50 عدد يولاف وحشي در مترمربع، در زراعت گندم بهاره، در صورتي كه همزمان با گندم پديد آمده باشند، باعث كاهش عملكرد 35% محصول گندم خواهد شد. اما اگر يولاف 6 روز بعد از گندم پديد آمده باشد، كاهش عملكرد گندم تنها 15% خواهد بود.

كشت مخلوط به رشد دو يا بيشتر از دو محصول زراعي بصورت همزمان اطلاق مي شود (واندرمير، 1989)؛ كشت مخلوط ممكن است شامل مخلوطي از محصولات زراعي يكساله با يكديگر، گياهان يكساله، باگياهان چندساله و يا گياهان چندساله با گياهان چندساله ديگر باشد. اهداف عمده سيستم هاي كشت مخلوط شامل افزايش بهره وري و قدرت توليد محصول (در حالي كه بطور همزمان باعث كاهش خطر عدم موفقيت و از بين رفتن كل محصول مي شود) و مديريت علف هاي هرز مي باشد (ليمبن و ديك، 1993).

استفاده از كود در نظام هاي كشت محصول زراعي باعث تغيير سطح مواد مغذي خاك مي شود و اين امر مي تواند بر روي فرآيندهاي جمعيتي علف هرز و تعاملات رقابتي بين محصول زراعي و علف هرز تاثيرگذار باشد. ثابت شده است كه كود نيتروژن در شكستن خواب بذر بعضي از گونه هاي علف هرز موثر است (آجن بگ و ويلير، 1989). در نتيجه ممكن است بطور مستقيم بر روي تراكم و هجوم علف هاي هرز تاثيرگذار باشد.

علف هاي هرز در طول فصل زراعي، الگوهاي خاص و ويژه ي خود  را براي سبز شدن دارند و اين امر يك موقعيت و فرصت مناسبي را به كشاورز مي دهد تا بتواند آنها را تحت كنترل درآورد. براي مثال، علف هرز يولاف وحشي در ابتداي فصل بهار سبز مي نمايد، كاشت با تاخير بذر گياهان زراعي بهاره مي تواند تهاجم اوليه دانه رست (گياهچه) يولاف وحشي را كنترل نمايد. با اين حال اين عمل بدليل تنوع الگوهاي ظهور و جوانه زني در ميان گونه هاي مختلف علف هرز به ندرت موثر خواهد بود. هنگامي كه بذر گندم براي كاهش تراكم يولاف وحشي بهاره با تاخير كاشته مي شود، گونه هايي از علف هرز كه با تاخير جوانه مي زنند، همانند علف هرز چسبك (Setaria viridis) اغلب داراي تكثير زيادتر و تراكم بيشتري مي شوند (دونالدونالويچ، 1990).

نشاء كاري محصولات زراعي بوسيله دست يا دستگاه مي توانند مزيت رقابتي زيادي در برابر علف هاي هرز فراهم نمايد. با اين حال كاشت برنج (Oryza satira) بصورت مستقيم و براي افزايش بهره وري آب، بصورت گسترده اي در حال افزايش مي باشد، اين امر بدليل بالاتر بودن هزينه ها و نيروي كار زيادتري كه در روش نشاء كاري مورد نياز است، مي باشد. در كشور هند بازده مشابهي از دو روش كشت مستقيم و نشاءكاري برنج بدست آمده است. ولي تعداد گونه هاي علف هرز و تراكم آنها در كاشت برنج بصورت مستقيم زيادتر از روش نشاء كاري بود (سينگ و همكاران، 2003).

بسياري از گياهان زراعي با هدف كاهش دادن هزينه هاي بذر، مديريت نمودن بهتر بقاياي گياهي، تخريب نمودن كمتر خاك و آسان شدن كنترل و مهار علف هاي هرزموجود در بين رديف هاي كاشت، در فواصل رديف هاي عريض كاشته مي شوند. از عيب هاي، زياد و عريض بودن فاصله هاي كاشت، كم شدن قدرت رقابت با علف هاي هرز و در موارد ديگري  و وجود شرايطي باعث كاهش عملكرد مي شود.

زياد كردن تراكم گياه زراعي و كم نمودن فواصل رديف هاي كاشتن، سبب زياد شدن قدرت رقابتي محصول زراعي با علف هاي هرز مي شود (جوردون، 1993؛ لمرل و همكاران a2001؛ مولر 2001). فيشر و مولز (1973) بصورت رياضي بيان نمودند، در مجموع فواصل رديف هاي نزديك تر سبب مي شود كه رقابت براي نور زياد گردد و رقابت براي رطوبت خاك و عناصر غذايي نيز افزايش پيدا كند. زمان بسته شدن تاج پوشش گياهي با فواصل رديف هاي كاشت و تراكم گياهان ارتباط عكس دارد و از گونه گياه زراعي و رقم تاثير مي پذيرد.

براي اينكه محصول زراعي بتواند بصورت موثري با علف هاي هرز رقابت نمايد، استقرار زودهنگام و يكنواخت گياه زراعي ضروري است. داشتن بذر سالم نيز براي جوانه زني و سبز شدن مطلوب گياه زراعي بسيار ضروريت دارد. عمق كاشتن بذور براي انواع خاك ها و محصولات زراعي متفاوت است و همينطور عمق يكنواخت كاشتن بذور باعث جوانه زني يكنواخت تر محصول زراعي خواهد شد.

اگر خاك مزرعه خشك باشد، سطحي كاشتن بذرها باعث غيريكنواخت جوانه زدن آنها مي شود. اين امر در حالي اتفاق مي افتد كه در صورت زياد بودن عمق كاشت بذور، باعث تخليه ذخاير بذر براي جوانه زني مي شود. كاشتن بذور در خاك هاي نامناسب و نامطلوب نيز باعث كاهش جوانه زني گياه زراعي كشت شده مي گردد. شخم زدن زمين مي تواند باعث كمك در جهت رسيدن به يك بستر مناسب براي رشد گياه زراعي شود. اين در حالي است كه در شرايط بدون شخم هم مي توان به جواني زني مطلوبي رسيد.

ارقام موجود در بين گونه هاي زراعي از نظر رقابت و توان رقابتي با علف هاي هرز متفاوت هستند، اين تنوع در توان رقابتي بعلت تفاوت هاي ريخت شناسي (مورفولوژيكي) و فيزيولوژيكي (وظايف اعضا) موجود در بين ارقام بوده و همچنين مي تواند به شدت با عوامل محيطي تاثير متقابل (اثر متقابل و تعامل) داشته باشد. ارقام قديمي تر و ارقام زراعي با ارتفاع بلندتر، اغلب توان رقابتي بالاتري نسبت به ارقام اصلاح شده (مدرن) و نيمه پاكوتاه دارند (ليندكوئسيت و همكاران، 1998؛ گيبسون و فيشر، 2004).